Khái niệm về động từ 

Động từ: Động từ là loại từ thể hiện sự hoạt động (thí dụ: đi, nhìn, nghe, thổi, bay ...), trạng thái (thí dụ: đứng, ngồi, nằm ....), thay đổi trạng thái (biến thành màu đỏ, cao lên, già đi ...). Động từ phần lớn đóng vai vị ngữ (přísudek) trong câu. Tuy nhiên động từ cũng có những hình thái cho phép nó được dùng ở vị trí chủ ngữ. 

Chia động từ là gì? Động từ trong tiếng Séc là loại từ biến hình. Chính điều này gây khó khăn lớn nhất cho người Việt khi học tiếng Séc. Hãy so sánh 3 câu sau:
Chodím do školy: Tôi đi học
Chodíš do školy: Bạn đi học. 
Chodí do školy: Nó/ chúng nó đi học.

Nguyên tắc chia động từ

Động từ đi trong tiếng Việt không đổi, nhưng động từ chodit trong tiếng Séc phải biến hình theo chủ ngữ. Người ta gọi đó là phép chia động từ. Có hai nguyên tắc chính chi phối các biến hình của động từ: 
Nguyên tắc đồng nhất của chủ ngữ và vị ngữ: Động từ kết hợp với các thành phần khác tạo thành vị ngữ trong câu. Ngữ pháp tiếng Séc quy định vị ngữ phải phù hợp với chủ ngữ (Chủ ngữ được quy về đại từ nhân xưng). 

Ví dụ:

Anh/ Em trai tôi bị ốm. Můj bratr (= on) je nemocný. 
Cái sơ mi ấy đã bị bẩn. Ta košile (= ona) je špinavá.
Cha mẹ tôi có cửa hàng nhỏ. Moji rodiče (=oni) mají malý obchod. 

Nguyên tắc phân biệt: thì quá khứ, hiện tại, tương lai, tức là thời gian trước khi lúc nói, thời gian đang nói và thời gian tương lai, sau khi lúc nói:
Nếu nghĩa của câu liên quan đến quá khứ (được trực tiếp biểu hiện bằng từ ngữ như năm ngoái, hôm qua, vừa qua, lúc nãy ... hoặc không được biểu hiện vì đã rõ từ hoàn cảnh hoặc ngữ cảnh của câu nói), thì phải dùng thời quá khứ. 
Nếu hoạt động diễn ra trong lúc đang nói hoặc trong thời gian hiện tại nói chung thì dùng thời hiện tại.
Về các sự kiện và hoạt động diễn ra trong tương lai phải dùng thì tương lai. 

Ví dụ: 

Trời đã mưa suốt đêm. (Trời = vô nhân xưng, ono) Pršelo (quá khứ) celou noc.
Trời đang mưa. (Trời = vô nhân xưng, ono) Prší (hiện tại) - Chiều nay trời sẽ không mưa. Odpoledne (tương lai) nebude pršet 

Tuy nhiên, về một hành động trong tương lai cũng có những quy định khác: 

Có thể dùng thì hiện tại để diễn tả hành động tương lai, nếu như điều đó đã có kế hoạch hoặc chắc chắn sẽ xẩy ra: 
Ngày mai tôi sẽ có nhiều việc. Zítra mám hodně práce. (biết chắc, có kế hoạch) Zítra budu mít hodně práce. (dự đoán) 
Cuối năm tôi sẽ bay về Việt Nam. Koncem roku letím do Vietnamu. (chắc chắn) Koncem roku poletím do Vietnamu. 

Hi vọng qua bài viết này các bạn sẽ không còn cảm thấy khó khăn với việc học tiếng Séc đặc biệt là phần động từ nữa nhé!

Tags: Động từ tiếng Séc, ngữ pháp tiếng Séc đơn giản, học từ vựng tiếng Séc, cách học từ vựng tiếng Séc, mẹo hay học nhanh từ vựng tiếng Séc